Bluszczyk kosmaty
Charakterystyka łodygi podnosząca się, szorstko owłosiona, rozgałęziona, kanciasta i miękka. Liście zimotrwałe, naprzeciwległe, długości 1-3 cm, sercowato okrągławe lub nerkowate z karbowanym brzegiem. Na brzegu, na nerwach owłosione. Kwiaty osadzone po 2-4 w kątach liści, krótkoszypułkowe. Kielich rurkowaty, niewyraźnie dwuwargowy, korona niebieskofioletowa do czerwonawej, sporadycznie biała, z włoskami w gardzieli. Górna warga dwuklapowa, dolna trzyklapowa. Występuje głównie w południowo-wschodniej części kraju, składnik górskich buczyn, żyznych lasów jodłowych i lasów jaworowych. Okres kwitnięcia to kwiecień – czerwiec. Wysokość od 10 – 20 cm. Roślina ma zastosowanie w lecznictwie zawiera śladowe ilości olejku eterycznego, do 7% garbników, cholinę, substancję goryczkową – glechominę, saponiny, żywice, sole mineralne.
Szałwia lepka
Szałwia lepka to roślina miejsc częściowo zacienionych, lubi gleby świeże, wilgotne. Występuje w żyznych lasach liściastych górskich i podgórskich. Kwitnie w okresie od lipca do września lub nawet października. Często spotykana jest w dużych ilościach.
Osiąga do 100 cm wysokości, jest rośliną wieloletnią. Łodyga w przekroju kwadratowa dolnej część jest naga, w górnej gruczołowato owłosiona. Liście szałwii lepkiej ustawione nakrzyżlegle są trójkątnie jajowate z sercowatą nasadą o brzegu nieregularnie ząbkowanym. Posiada kwiaty jasnożółte z czerwoną wargą dolną zebrane są nibyokółki, tworzą luźny wydłużony kwiatostan. Choć szałwia lepka ma inne działanie niż znana wszystkim szałwia lekarska też ma zastosowanie w ziołolecznictwie. łagodzi kaszel i dolegliwości związane
z gardłem, ma działanie przeciwzapalne, hamujące rozwój grzybów i bakterii. Obniża też poziom cukru we krwi. Z tej rośliny robi się napary.
Żywokost sercowaty
Jest to bylina o wysokości 15-50 cm, miękko owłosiona, z grubym, płożącym się kłączem. Łodyga wzniesiona, ulistniona nakrzyżlegle, rozgałęziona górą. Liście charakterystyczne, okrągławo- lub trójkątniesercowate, ogonkowe, całobrzegie, na wierzchołku zaostrzone. Posiada kwiaty bladożółte, o rurkowatej koronie, zrosłopłatkowej, zakończonej 5 ząbkami, zebrane w kwiatostany złożone z kilku do kilkunastu kwiatów.
Głównie występuje w Karpatach. W Polsce od Bieszczad po Pieniny, rzadko w Tatrach, na Babiej Górze, Policy i w okolicach Wadowic. Rośnie w reglu dolnym w żyznych lasach bukowych i olchowych, zaroślach, ziołoroślach, niezależnie od podłoża.
Wilczomlecz migdałolistny
Wilczomlecz migdałolistny jest jednym z gatunków roślin należący do rodziny wilczomleczowatych. Występuje w Północnej Afryce, w Zachodniej Azji i na Kaukazie oraz w Europie]. W Polsce północnej nie występuje, rośnie na wyżynach, pogórzu i w górach, a na niżu – w Górach Świętokrzyskich i w południowej części Lubelszczyzny. Rośnie w kępkach. Jej łodyga osiąga wysokość 30–70 cm. Natomiast Liście Zimotrwałe, skórzaste. Są osadzone pod kwiatostanem, jajowato-lancetowate, ciemnozielone, długości 4–7 cm, na spodniej stronie owłosione. Górne podsadki są talerzykowato zrośnięte nasadami mniej więcej w połowie swojej długości. Zebrane w silnie rozgałęziony kwiatostan. Kielich kwiatowy beczułkowaty, zielonożółty, miodniki jajowate lub półksiężycowate.
Żywiec gruczołowaty
Żywiec gruczołowaty to wieloletnia roślina z rodziny kapustowatych. To gatunek europejski. W Polsce występuje najczęściej na południowym -wschodzie, głównie w górach. Rośnie w lasach. Lubi umiarkowany cień. Kwitnie w okresie od kwietnia do początku czerwca. Morfologia i anatomia. Osiąga wysokość 10-40 cm. Łodyga jest naga z nibyokółkiem trzech liści. Liście są dłoniaste, trójlistkowe, listki lancet jajowate , zaostrzone, piłkowane na brzegach. Kwiaty są purpurowe, czterokrotne, zebrane w szczytowe grono. Owoc to łuszczyna
z dzióbkiem o długości 4-12 mm. Kłącze rośliny poziomo czołgające się, cienkie i długie.
Paprotnik Brauna
Ten paprotnik jest gatunkiem naturalnym , uważanym za starożytny tetraploid , Występuje zarówno w Azji, Ameryce Północnej i Europie, ale na dość podobnych – cienistych, chłodnych i wilgotnych – stanowiskach. Dlatego łatwiej można go spotkać na Alasce, Jukonie, czy Syberii , niż w cieplejszych rejonach kontynentów. W Polsce jest dość rzadki, więc objęty ścisłą ochroną. Jego nieliczne siedliska znajdują się w cienistych lasach liściastych , głównie buczynach i lasach jaworowych , na kamienistych zboczach w górach. Tworzy kępy rozetowo ułożonych , wyprostowanych i wzniesionych liści , które wyrastają prosto z kłącza pokrytego brunatnymi łuskami. Frondy są ciemnozielone ( młode mają jasny , dość wyrazisty kolor), miękkie , matowe i zwężają się ku szczytowi. Wyraźnie na ich tle odznacza się ogonek liściowy , który cały pokryty jest gęsto położonymi rudawymi łuskami , zakończonymi włoskami.
W źródłach różnie szacuje się jego rozmiary : w polskich czytamy, że paprotnik Brauna osiąga do 100 cm wysokości, zaś źródła zagraniczne , że dorasta do 70 cm .
Czosnek niedźwiedzi
Czosnek niedźwiedzi, to roślina, która posiada szerokie zastosowanie zarówno w medycynie jak i w kosmetyce. Należy jednak zaznaczyć, że czosnek niedźwiedzi w niczym nie przypomina tradycyjnego czosnku. Nie ma on formy ząbków, lecz liści, które zawierają najwięcej prozdrowotnych właściwości i są jego najczęściej jadaną częścią.
W Polsce pędy czosnku niedźwiedziego pojawiają się już na przełomie marca i kwietnia w Bieszczadach, Puszczy Kampinoskiej, Białowieskiej i w okolicach Sandomierza.
Jego cechą charakterystyczną są długie od 20 do 30 cm, lancetowate liście, a także wydzielające intensywny czosnkowy zapach kuliste, białe kwiatostany z pojedynczymi gwiaździstymi kwiatami, które znajdują się na długich łodygach. Białe kwiaty zawierają szkodliwe substancje, dlatego nie są jadalne.
Za działanie zdrowotne czosnku niedźwiedziego odpowiadają zawarte w nim związki siarki. Stymulują one wątrobę oraz uczestniczą w oczyszczaniu organizmu z toksyn, m.in. metali ciężkich. Ponadto zapobiegają one rozwojowi bakterii, wirusów i grzybów, w tym niektórych szczepów odpowiadających za powstawanie grzybicy.
Czosnek niedźwiedzi nazywany jest naturalnym antybiotykiem, ponieważ mechanizm jego działania zbliżony do antybiotyków syntetycznych – zabija bakterie odpowiedzialne za procesy chorobotwórcze, nie zaburzając przy tym flory bakteryjnej organizmu. Sprawdzi się także podczas leczenia zakażeń górnych dróg oddechowych – ułatwia bowiem odkrztuszanie zalegającej wydzieliny.
W kosmetyce związki siarki pomagają utrzymać skórę, włosy i paznokcie w nienagannym stanie. Doskonale sprawdzi się w przypadku osób, które walczą z uporczywym trądzikem – siarka ma bowiem właściwości łagodzące stany zapalne. Można stosować go nie tylko wewnętrznie, ale także zewnętrznie w postaci okładów lub jako składnik domowych maseczek na bazie jogurtu albo miodu.
Czerniec gronkowaty
Czerniec gronkowy to długowieczna roślina znosząca nawet bardzo silne zacienienie. Tworzy ładne kępy do 100 cm wysokości i 60-70 cm szerokości. Listki ozdobne, podobne do liści tawułki. Kwitnie czerwiec– lipiec; kwiatostany niczym biały puszek na krótkich łodyżkach. Na uwagę zasługują jednak imponujące czarne jagody, które utrzymują się na roślinie do jesieni. Owocostany mają do 10 cm długości, jagody do 10 mm średnicy. Są jajowate, błyszczące. Nie wolno ich jednak spożywać, ponieważ mogą powodować zatrucia. Stanowią za to pokarm dla ptaków i innych zwierząt.
Naturalnie występuje w lasach, jest więc dobrą propozycją do ogrodów leśnych, naturalistycznych, parków, nad oczka wodne i przede wszystkim na ocienione rabaty – jako tło dla innych roślin. Świetnie wypełni kłopotliwe, zacienione części ogrodu, na których inne rośliny gorzej rosną. Owocostany mają postać czarnych kuleczek świetnie prezentują się w bukietach.
Gajowiec żółty
Gajowiec żółty należy do rodziny jasnotowatych. W Polsce można ją spotkać w stanie dzikim – w lasach, na polanach, rumowiskach i zaroślach. To bylina osiągająca 30-50 cm wysokości. Posiada sercowate liście o ząbkowanych brzegach, często ze srebrzystymi przebarwieniami. Kwiaty są żółte, grzbieciste, wargowe. Wyrastają w kątach liści. Są zapylane jedynie przez duże gatunki trzmieli. Kwitnie od kwietnia do czerwca.
Bylinę powinno sadzić się na stanowiskach półcienistych i zacienionych. Preferuje gleby żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne. To gatunek mrozoodporny. Można go sadzić jesienią lub wiosną. Nasiona sieje się wczesną wiosną wprost do gruntu. Gajowiec jest ekspansywny i może zagłuszać inne rośliny.
Gajowiec żółty szczególnie dobrze prezentuje się w ogrodach naturalistycznych i leśnych. Można wykorzystać go do tworzenia cienistych rabat lub obsadzania terenu pomiędzy drzewami i krzewami. Jest także dobrą średnio wysoką rośliną okrywową. Kwiaty i liście są wykorzystywane w ziołolecznictwie.
Przytulia wonna
Drobna roślina okrywowa o białych kwiatach. Świetnie nadaje się do zadarniania wolnych przestrzeni. Dorasta do 15 cm wysokości, tworząc delikatne, pokładające się pędy. Liście byliny są ciemnozielone, lancetowate, zebrane w okółkach. Wydzielają one piękny zapach świeżo skoszonego siana, który staje się jeszcze intensywniejszy po ich wysuszeniu. Od maja do czerwca bylina zdobiona jest drobnymi, białymi kwiatami, zebranymi w luźne szczytowe podbaldachy. Przytulia wonna urzeka swą delikatnością , a dodatkowo posiada niezwykłe właściwości lecznicze.
Przytulia wonna najlepiej czuje się na stanowisku cienistym lub półcienistym. Gleba pod uprawę powinna być próchnicza, umiarkowanie wilgotna, przepuszczalna o odczynie obojętnym. Jest to roślina w pełni mrozoodporna.
Przytulia wonna doskonale nadaje się do zadarniania wolnych przestrzeni. Bylina wspaniale ożywia i rozświetla cieniste zakątki ogrodu. Posiada właściwości lecznicze i jest wykorzystywana w przemyśle zielarskim.
Niecierpek gruczołowaty
Niecierpek gruczołowaty to gatunek roślin należący do rodziny niecierpkowatych. Występuje naturalnie w zachodniej części Himalajów. Introdukowany został do innych krajów Azji, do Europy i Ameryki Północnej, gdzie stał się uciążliwym gatunkiem inwazyjnym, także w Polsce. Rosnąc masowo, zwłaszcza na terenach aluwialnych w dolinach rzek, przyczynia się do ograniczenia ich różnorodności biologicznej. Rozpowszechniony został i wciąż uprawiany jest jako roślina ozdobna i miododajna. Jest najwyższą w Europie rośliną jednoroczną.
Nawłoć kanadyjska
Nawłoć kanadyjska – Solidago canadensis, znana jest również jako Drzewko Matki Boskiej. Ten gatunek rośliny wieloletniej zalicza się do rodziny astrowatych – Asteraceae, która jest jedną z najliczniejszych rodzin roślin naczyniowych. Najbardziej charakterystycznym elementem tych roślin, jest budowa ich kwiatów lub kwiatostanów. Kwiaty roślin z rodziny astrowatych są przeważnie niewielkie i zebrane w kwiatostany, nazywane koszyczkami, które znajdują się na szczycie rozszerzonego pędu. Dzięki temu powstają kwiatostany, które imitują kwiaty.
Roślina dorasta do około 1,5 m wysokości i charakteryzuje się sztywną, wzniesioną i pojedynczą łodygą, która z reguły jest naga, ale czasami może być lekko owłosiona. Łodygi są cienkie i puste w środku. Kolejnym elementem jest omszony owoc w postaci niełupki, który ma długość około 1 mm. Wewnątrz owoców znajdują się niewielkie nasiona.
Zanim przystąpimy do wysiewu rośliny, musimy wiedzieć, że nawłoć kanadyjska to roślina inwazyjna, przez co istnieje niebezpieczeństwo, że będzie ona wypierała inne gatunki roślin i zamiast rośliny ozdobnej może stać się chwastem na naszym ogrodzie.Nawłoć obecnie występuje w całym kraju, głównie na siedliskach ruderalnych, odłogowych polach i ugorach.
